Ghanaian cuisine

Ɛfi Wikipedia
Wɔakyerɛw nsɛm yi wɔ Akuapem kasa mu

Ghanafo aduane yɛ Ghanafo aduane . Wɔahyehyɛ Ghanafo nnuan atitiriw atwa aduan titiriw bi a starch wom ho ahyia, a ɛne sauce anaa soup a protein fibea wom kɔ. Nneɛma titiriw a wɔde yɛ soup ne stew dodow no ara ne tomato, ɛmo a ɛyɛ hyew ne ayɛyɛde. Ne saa nti, Ghanafo soup ne stew dodow no ara yɛ kɔkɔɔ anaa borɔdɔma.

Nnuan titiriw a wodi[sesa]

Ghanaian-style banku

Nnuan titiriw a wɔtaa di wɔ Ghana kesee fam no bi ne cassava ne plantain . Wɔ atifi fam fã no, nnuan titiriw a wodi ne atoko ne atoko . Wɔde yam, atoko ne bankye di dwuma wɔ Ghana nyinaa sɛ nnuan titiriw. Ɛmo ne cocoyam nso ho hia wɔ Ghanafo aduan ne wɔn aduan mu . Bere a wiase nyinaa ayɔnkofa aba no, wɔde aburow te sɛ aburow ne awi ahyɛ Ghanafo aduan mu kɛse. Nnuan a ɛwɔ aseɛ ha yi gyina hɔ ma Ghanafoɔ nnuan a wɔde saa nnuan titire yi na ɛyɛ.

Nnuan a wɔde atoko ayɛ[sesa]

  • Waakye — aduane a wɔde aburow ne bankye ayɛ a ne kɔla yɛ kɔkɔɔ-biribiri. Kɔla no fi sare a ɛwɔ hɔ no mu Sorghum bicolor . Saa aduan a wɔde ka ho yi di nsɛ kɛse wɔ West India aburow ne peas ho. Wɔnoa aburow no na wɔde ɛhɔnom ahaban, akutu ne akutu te sɛ black-eyed peas anaa kidney beans na ɛyɛ hyew .
  • Omo Tuo /Rice ball—aburow a wɔayam a ɛyɛ nnam, a wɔtaa di no ne asase mu soup.
  • Aburow a ɛnyɛ den—aburow a wɔanoa ka aduan a wɔayam no kɔkɔɔ ahorow pii ho.
  • Jollof aburow —aburow a wɔnoa wɔ aduan a wɔayam a wɔde stock, tomato, nnuhuam, ne nam a wɔanoa abom mu. Saa aduan yi fi Djolof aguadifo a wofi Senegal a wɔtraa Zongos ansa na atubrafo bere no reba no hɔ. Wɔayɛ no sɛnea ɛhɔnom Ghanafo ani gye ho, na wɔtaa di no ne abirekyi, oguammaa, akokɔ anaa nantwinam a wɔayam, wɔayam anaa wɔayam.
  • Aburow a wɔayam—Chinafo kwan so aburow a wɔayam a wɔayɛ no sɛnea Ghanafo pɛ.
  • Angwa moo —wɔsan frɛ no "aburow a wɔde ngo ayɛ". Eyi nte sɛ aburow a wɔayam a wonoa aburow no ansa na woahyew no. Wɔnoa aburow a wɔde ngo ayɛ denam ngo no a wodi kan de ayɛyɛde a wɔde hyew, afei wɔde nsu gu mu bere a ayɛyɛde no ayɛ bruu awie no so, na ɛma aburow no hua soronko. Afei wɔnoa aburow no wɔ nsu ne ngo a wɔde afra no mu, na ama aburow no ayɛ srade bere a wɔasiesie no. Wobetumi de nhabannuru anaa nam a wɔayam, de aka ho sɛnea ɛyɛ dɛ. Wɔde ɛmo a wɔde dɔte ayɛ na ɛyɛ kɛse, na sardines a wɔde ahyɛ tin mu anaa nkesua a wɔayam na ɛka ho.
  • Ngwo moo (nnua aburow)—aduru a wɔde si aburow a wɔde ngo ayɛ ananmu, a wɔde mmɛw ngo noa mmom sen sɛ wɔde ngo a wɔde noa aduan bɛnoa. Wogyina nnuadewa ngo ko a wɔde di dwuma so na ɛkyerɛ sɛnea ɛyɛ dɛ.

Nnuan a wɔde bankye ayɛ[sesa]

  • Kokonte anaa abete— a efi cassava powder a wɔayiyi a ayow a wɔtaa de ka asase so soup ho, a ɛyɛ nam ahorow te sɛ tripe, oguammaa, anaa wusiw a wɔde ma
  • Fufu cassava ne plantain a wɔayam, yam ne plantain a wɔayam, anaasɛ cocoyam/taro a wɔayam . Wɔde Ghanafo soup ahorow pii no mu biako ka saa aduan a ɛka ho yi ho bere nyinaa.
  • Gari —a wɔde cassava na ɛyɛ. Wɔtaa de Red red, apataa ne black-eyed pea stew, anaa shito ne mpataa di dwuma.
  • Attiéké anaa Akyeke— wɔde cassava na ɛyɛ na Ahanta, Nzema ne nnipa a wɔka Akan kasa a wɔwɔ Ivory Coast ani gye ho.
  • Plakali —wɔde cassava na ɛyɛ na Ahanta, Nzema ne Akan kasafo a wɔwɔ Ivory Coast ani gye ho.
  • Yakayake - a wɔde steamed grated cassava ayɛ no yɛ ade a Ewefo ani gye ho. Wɔde nnuan a wɔayam anaa soup ahorow na edi.

Soup ne nnuan a wɔayam[sesa]

Wɔde stew, soup anaa mako (aduru a ɛyɛ nnuhwam a wɔde akutu kɔkɔɔ ne ahabammono a wɔannoa, ayɛyɛde ne tomato ( ɛmo a wɔde ayɛ ) na ɛyɛ Ghanafo nnuan dodow no ara. Ghanafo aduan a wɔayam ne soups yɛ nea ɛyɛ nwonwa yiye, na wɔde nneɛma a ɛyɛ nwonwa, nneɛma ahorow pii a ɛyɛ dɛ, nnuhuam ne nneɛma a wɔde yɛ nneɛma di dwuma wɔ ɔkwan a ɛyɛ mmerɛw so na ɛyɛ mmerɛw.

Nnuadewa te sɛ mmɛw, atoko, kokoyam nhaban, ayoyo, akutu, wuram nsenia, okra, turo mu nkesua ( eggplant ), tomato ne atoko ahorow ahorow ne nneɛma atitiriw a wɔde yɛ Ghana soup ne stews na wɔ pulses fam no, ebetumi abɔ mmɔho abien sɛ ade titiriw a wɔde yɛ protein.

Nantwinam, mprako nam, abirekyi, oguammaa, akokɔnam, akokɔnam a wɔayam no wusiw, tripe, nwansena a ayow, ne mpataa a wɔayam no taa nya protein fibea wɔ Ghanafo soup ne stew mu, ɛtɔ mmere bi a wɔde nam ahorow ne ɛtɔ mmere bi a mpataa frafra soup biako mu. Wɔde soup ma sɛ aduan titiriw sen sɛ wɔde befi ase. Ɛtaa nso sɛ wubehu nam, mpataa ne ɛpo mu nnuan a wɔayam no wusiw wɔ Ghanafo soup ne stews mu.

Koobi is dried tilapia that has been salted

Wɔn mu bi ne krak, shrimp, periwinkles, octopus, nkraman, grubs, ananse, offal, ne mprako trotters . Afei nso oysters .

Wobetumi de nam, nsenia ne ɛpo mu nnuan ayɛ wusiw, wɔde nkyene ahyɛ mu anaasɛ wɔde ayow de ama dɛ ayɛ kɛse na wɔakora so. Wɔde nkyene mpataa di dwuma kɛse de ma aduan a wɔde mpataa ayɛ no dɛ. Wɔde nnuhuam te sɛ thyme, garlic, onions, ginger, peppers, curry, basil, nutmeg, sumbala, Tetrapleura tetraptera ( prekese ) ne bay ahaban di dwuma fɛfɛɛfɛ de nya dɛ a ɛyɛ nwonwa na ɛyɛ nnuhwam a ɛda adi wɔ Ghanafo aduan mu no.

Palm oil, coconut oil, shea butter, palm kernel oil ne peanut oil yɛ Ghana ngo a ɛho hia a wɔde noa aduane anaa wɔnoa na ɛtɔ da bi a ebia wɔremfa nsi ananmu wɔ Ghana nnuan bi mu. Sɛ nhwɛso no, sɛ wɔde mmɛw ngo di dwuma wɔ okro a wɔayam, eto, fante fante,[1] kɔkɔɔ kɔkɔɔ anaa Gabeans, egusi a wɔayam ne mpihu/mpotompoto (a ɛte sɛ poi ) mu.[2] Akutu ngo, nnuadewa ngo ne shea bɔta ahwere wɔn din wɔ aduannoa mu wɔ Ghana esiane ngo a wɔayɛ no yiye a wɔde aba ne Ghana nsɛm ho amanneɛbɔfo dawurubɔ bɔne a wɔde wɔn ani asi saa ngo no so nti. Mprempren wɔde di dwuma kɛse wɔ afie kakraa bi a wɔde di dwuma wɔ amanne kwan so mu, de yɛ samina ne wɔn a wɔtɔn nnuan a wɔtɔn ( mmɔnten so nnuan ) sɛ nea ne bo nyɛ den a wɔde besi ngo a wɔayam a wɔde noa aduan ananmu.Ghanafo soup a wɔtaa de di dwuma ne groundnut soup,[3] light (tomato) soup,[3] kontomire ( taro nhaban) soup, palm nut soup,[4] ayoyo soup ne okra soup.

Ghana tomato stew anaa gravy yɛ stew a wɔtaa de aburow anaa waakye ka ho . Wɔde kontomire, turo mu nkesua, egusi (akutu aba), akutu, okra, ne nea ɛkeka ho na ɛyɛ nhabannuru afoforo a wɔayam.

Nnuan a ɛyɛ dɛ[sesa]

Mpɔtam hɔ nnuan a ɛyɛ dɛ pii wɔ hɔ a wɔde ato nkyɛn esiane nea wɔhwehwɛ pii ne bere tenten a wɔde siesie nti. Ghanafo nnuan a ɛyɛ dɛ (anaasɛ nnɔkɔnnɔkɔwade) betumi ayɛ nea wɔayam, wɔayam, anoa, wɔayam, tow anaa wɔayam .

Nnuan a ɛyɛ dɛ a wɔayam no bi ne plantain ( kelewele ) a abere a wɔde cubed ne nnuhuam ayɛ a ɛtɔ mmere bi a wɔde atoko ka ho. Koose a wɔde bankye a wɔayiyi ayɛ (ne ne twin twin acarajé anaa akara a wɔde bankye a wɔantutu), maasa,[5][6] pinkaaso,[7] ne bofrot / Puff-puff (a wɔde awi esiam ayɛ ) . ; waakye [8] dzowey ne nkate keeki (a wɔde atokoɔ na ɛyɛ);[9] kaklo ne tatale [10] (plantain fritters a abere ); kube keeki ne kube toffee (a wɔde akutu na ɛyɛ); bankye krakro, gari bisket,[11][12] ne krakye ayuosu (a wɔde atoko na ɛyɛ); nufusu a wɔayam, toffee, plantain chips (anaasɛ plantain a wɔayam ) ne wagashi [13] ( okuafo kyiisi a wɔayam ) yɛ Ghanafo nnuan a wɔayam a ɛyɛ dɛ (confectionery).

Kebab yɛ barbecue a agye din na wobetumi de nantwinam, abirekyi, mprako nam, soya esiam, soseji ne guinea nnomaa ayɛ. Nnuan afoforo a wɔayam a ɛyɛ dɛ ne plantain a wɔayam, atoko, yam ne cocoyam .

Atoko a wɔayam no foforo, yakeyake, kafa, akyeke, tubani, moimoi (bean keeki), emo dokonu ( aburow keeki ) ne esikyire dokonu ( kenkey a wɔayam no dɛ ) nyinaa yɛ nnuan a wɔayam ne nea wɔanoa bere a wɔde paanoo a ɛyɛ dɛ, (plantain keeki), ne nam ho nhwɛso pie a ɛte sɛ Jamaica patties ne empanadas yɛ nnuan a wɔato a ɛyɛ dɛ. Aprapransa, eto (yam a wɔayam) ne atadwe nufusu ( ɔsebɔ nnuaba nsu) yɛ nnuan afoforo a ɛyɛ dɛ. Gari soakings yɛ nnɛyi ade a wɔpɛ. Ɛyɛ gari (cassava a ayow, a wɔayam), asikre, asase mu nnua (atoko) ne nufusu a wɔde afra.

Nsã a wɔnom[sesa]

Ghanaian beverages at a convenience store in Ghana
Etor yɛ aduan a agye din wɔ Ghana kesee fam, na wɔde plantain anaa yam a wɔanoa na wɔayam, na wɔde mmɛw ngo fra. Wɔde asase (atoko) ne nkesua na ɛyɛ aduan no fɛfɛɛfɛ.

Nsɛm a wɔde gyinaa[sesa]

  1. BetumiBlog: Search results for fante fante
  2. BetumiBlog: Search results for mpihu
  3. 3.0 3.1 BetumiBlog: Search results for peanut butter soup
  4. BetumiBlog: Ghanaian Gourmet-Recipe No. 49, continued: Palmnut Soup Nhwɛsoɔ:Webarchive. Betumiblog.blogspot.com (4 November 2010). Retrieved 30 November 2011.
  5. Breads, Cakes and Pastries Nhwɛsoɔ:Webarchive. Celtnet.org.uk (9 September 2007). Retrieved 30 November 2011.
  6. Snacks Maasa (Sweet Millet Fritters) Nhwɛsoɔ:Webarchive. Celtnet.org.uk (9 September 2007). Retrieved 30 November 2011.
  7. selling pinkaso and kose | Flickr – Photo Sharing!. Flickr (16 September 2009). Retrieved 30 November 2011.
  8. BetumiBlog Nhwɛsoɔ:Webarchive. Betumi.com (11 November 2006). Retrieved 30 November 2011.
  9. How To Make Ghanaian Peanut Brittle | Guide (4 Steps) « Wonder How To Nhwɛsoɔ:Webarchive. Wonderhowto.com (9 June 2011). Retrieved 30 November 2011.
  10. Plantain Cakes (Tatale) Recipe from Ghana Nhwɛsoɔ:Webarchive. Celtnet.org.uk (9 September 2007). Retrieved 30 November 2011.
  11. Gari Biscuits Recipe from Ghana Nhwɛsoɔ:Webarchive. Celtnet.org.uk (9 September 2007). Retrieved 30 November 2011.
  12. Food in Ghana – Ghanaian Food, Ghanaian Cuisine Nhwɛsoɔ:Webarchive. Foodbycountry.com. Retrieved 30 November 2011.
  13. Ghana foods Nhwɛsoɔ:Webarchive. bsas.org.uk.