Gladys Asmah

Ɛfi Wikipedia
Wɔatwerɛ nsɛm wei ɛwɔ Asante kasa mu
Hon.
Gladys Asmah
Mmrahyɛbadwani ɛwɔ Takoradi Mpɛsoa so
Bere
7 January 1997 – 6 January 2009
OdikanfoTabitha Sybil Quaye
AnanmusiniKwabena Okyere Darko-Mensah
Minister for Fisheries
Bere
2005–2009
ƆmanpanyinJohn Kufuor
Minister for Women and Children's Affairs
Bere
2001–2005
ƆmanpanyinJohn Kufuor
Ne ho asɛm
Awo bere(1939-10-16)16 October 1939
Cape Coast, Ghana
Owu bere24 June 2014(2014-06-24) (aged 74)
Accra, Ghana
Ne manGhana Ghana
AmanyɔkuoNew Patriotic Party
N'adwumaEntrepreneur

Gladys Asmah (16 Ahinime 1939 – 24 Ayɛwohumumɔ 2014)yɛ   Amayɔni wɔ na wasan anya abua nadwuma. Ɔno na kane na ɔda asoeɛ a ɛhwɛ mpataa a ɛwɔ nsuo mu na ɔsane yɛ mmrahyɛbadwani de ma Takorade mpesua so.[1][2][3] Ɔsane da Asoeɛ a ɛhwɛ mama nsɛmsoɔ berɛ a na Ɔmanpanin Kufuor yɛ Ɔmanpanin.[4]

Abrabɔ ahyeaseɛ ne sukuu[sesa]

Mrs. Gladys Asmah (ɔwo no wɔ afe ahankron no aduosia ne nkron wɔ Ahinime bosome, wɔ Cape Coast, a ɛwɔ Mfinifim Mantam no .Ɔkɔ Wesley maa Sukuu sɛ ne ahyɛ aseɛ ne mfimfim Sukuu na Ɔtoa so wɔ  Ghana National College a no nyinaa wɔ Cape Coast.[5]

Ɔni wɔn a ɔhwɛ keteke akwanhwɛfoɔ a ɛwɔ Ghana yɛ adwuma kakra na ɔsane yɛ hwɛso no de ma asoeɛ a ɔyɛ nhwehwɛ mu wɔ nnoɔma mu hu sɛ ɛyɛ papa wɔ beaɛ a ɔyɛ Tobinco  mfeɛ mmiensa.

Mrs. Asmah firi Ghana wɔ afe mpem  ahankron ne aduo nsia ne mmiensa wɔ Ayɛwohommumɔ sɛ ɔkɔtoɔ no adesua so wɔ abrokyi man mu. Ɔkɔ Middlesex Suapɔn nea doɔdoɔ nono nim Hendon College na ɔdin Leeds College of Education Home Economics na  ɔka nkorɔfoɔ a wɔn din no de Institutional Management Association a ɛwɔ London[5]

Ne nnwumasem[sesa]

Ɔni  British Council yɛ adwuma sɛ hwɛ so nu abadea akyi wɔ Overseas' Students Centre, Portland Palace, London, abra na ɔyɛ suani wɔn aborokyire ɔyɛ no adwene sɛ, ɔbɛsua sɛnea apam adeɛ nti ɔdi ne bɔ adwumakuo a ɔpam adeɛe. Mrs. Asmah boa boa adepam afidie na ɔhyɛ aseɛ sɛ ɔpam ntadeɛ yɛ hyɛ no ammumerɛ ne atadeɛ na yɛhyɛ gun atadɛɛ so wɔ Birmingham.[6]

Afie dea ɔbɛtena Ghana , na ɔdi ne adwuma no kɔ nkrataa nsem so wɔ afe ahankron ne aduoson  num.Ɔyɛ no a adwuma na sɛ beaɛ ɛbɛ boa mma ama wɔ atumi anya  berebeMr Asmah boa mame foɔ a ɔwɔ Tarkwa wɔ  adwuma kwan si sɛ nea wɔn bɛ nya sika na ɔboa wɔn ma wɔn nya nimdeɛ a ɔbɛtumi de ayɛ  abɛ ngɔ. Ɛberɛ si sɛ wɔn a ɔhwɛ nipa yie yɛ mu nsem soɔ no baeɛ wɔ Takoradi no na ɔyɛ no adwene sɛ ɔbɛ boa boa ɛmma ano na ɔdi wɔn afa nsano Nnwoma mu, na ɔdi ne adwuma bea no maa sɛ ɔmfa di wɔn dwuma no.[6]

Na amanyɔsem[sesa]

Na ɔyɛ amanyɔkuo nu de ma New Patriotic Party[7]. Ɔyɛ mmrahyɛbɛdwani de ma Takorade firii ɔpɛpɔn da a ɛtɔso nson wɔ afe apem ɔha nkron ne aduokron nson de kɔsii ɔpɛpɔn da ɛtɔ so nsia wɔ afe mpem mmienu ne nkron mu[8][9][10] Ɔbɛyɛ ɔsoafoɔ a ɔhwɛ mama ne mmɔfra nsɛmsoɔ wɔ afe mpem mmienu ne bakoo de kɔsii afe mpem mmienu ne num na ɛwɔ afe mpem mmienu ne num de kɔsii afe mpem mmienu ne nkron mu no na ɔyɛ ɔsoafoɔ a ɔhwɛ mpataa nsem so Asmah ka mmrahyɛbɛdwafie a ɛdi kan nea ɛtɔso mmienu, mmiensa,nan ne nie ɛtɔso num wɔ Republik a ɛtɔso nan no mu wɔ Ghana.

Ɛwɔ afe apem ahankron ne aduokron nsia wɔ Ghana Abatoɔ no mu no Ɔnya mma ɔpepe aduonu num ne ahanum aduoson nkron firii mma ɔpepe aduosa nnwɔtwe ne adusa nsia a na ɛgyina hɔ ma aduonu nsia akyerepɔ aduowɔtwe sene nea Ɔni no si akan Esther Nkansah NDC ni a Ɔnya mma ɔpepe du ne ahasa ne aduonan mmienu, Alex Fosu Blankson a ɔnya mma ɔpepe baako ahasa ne aduonu mmiensa ne Timothy Norbert Kublenu a ɔnya mma ahason aduokron ne mmienu[11] .

Ɔnya mma ɔpepe aduonu nsia ne aha nan aduosa baako a na ɛgyina hɔ aduoson mmiensa akyerepɔ aduonum wɔ ɔha nkyekyemu sene wɔ a Ɔni wɔn sii akan Crosby Mochi ɔka NDC amanyɔkuo ni Eustace Haizel CPP amanyɔkuo ni, Elizabeth Comfort Baido NRP amanyɔkuo ni and Samuel Ekow Renn PNC amanyɔkuo ni[12].

Owuo[sesa]

Gladys Asmah wui wɔ Ayɛwohummumɔ bosome da a ɛtɔ so aduonu-nnan wɔ mfeɛ mpem mmienu ne du-nnan (2014), wɔ Nkran Korle-Bu Teaching Hospital. Wɔgyee ne too hɔ nnawɔtwe mmienu. Wɔsiee no wɔ Takoradi, ɛhɔ ara nso na ɔyɛɛ ayie no wɔ Obubuo bosome da edi kan wɔ mfeɛ mmienu ne du-nnun[13]

Baeɛ Me nya firiɛ[sesa]