Owusu Afriyie Akoto

Ɛfi Wikipedia
Wɔakyerɛw nsɛm yi wɔ Akuapem kasa mu

Owusu Afriyie Akoto (wɔwoo no 19 Ɔkɔtɔberɛ 1949) yɛ Ghana kuayɛ sikasɛm ho nimdefo ne amanyɔni. Ɔyɛ New Patriotic Party no muni na na ɔyɛ mmrahyɛbagua no muni ma Kwadaso Constituency firi afe 2009 kɔsi afe 2017. Mprempren ɔyɛ kabinet soafo wɔ Nana Akufo-Addo aban mu na ɔsom sɛ Ghana Aduan ne Kuadwuma soafo fi afe 2017.

Mfitiase asetra ne nhomasua[sesa]

Wɔwoo Owusu Afriyie Akoto maa Bafuor Osei Akoto a na ɔyɛ Ɔman Ahofadi Kuw a na ɔwɔ hɔ ansa na ahofadi reba no muni a wagye din na ɔsan nso yɛ kasa ho nimdefo panyin wɔ Manhyia Ahemfie . Akoto nyaa ne ntoaso sukuu adesua wɔ Opoku Ware Sukuu a ɛwɔ Kumasi . Ɔtoaa so kɔɔ Ghana Suapɔn, Legon na owiee sukuu no nyaa Bachelor of Science abodin krataa wɔ kuayɛ mu. Afei osuaa ade wɔ Cambridge Sukuupɔn mu, faako a onyaa Nyansahu mu Ɔbenfo wɔ kuayɛ mu sikasɛm mu . Ɔnyaa ne Doctor of Philosophy abodin krataa wɔ Cambridge wɔ afe 1985.

Adwumayɛ asetra[sesa]

Afriyie Akoto yɛɛ adwuma wɔ Amanaman Ntam Kafe Ahyehyɛde a ɛwɔ London, England bɛboro mfe du. Dibea ahorow a odii no bi ne sikasɛm ho ɔbenfo, sikasɛm ho ɔbenfo panyin, sikasɛm ho ɔbenfo titiriw, ne sikasɛm ho ɔfotufo panyin. Ɔsan nso yɛɛ ɔfotufo wɔ Wiase Nyinaa Sikakorabea (Amanaman Nkabom adwumakuw) a ɛfa nneɛma a ɛyɛ mmerɛw—a ɛne koko, kɔfe, ne asikre ho. Bere a ɔde bɛboro mfeɛ 18 yɛɛ adwuma wɔ amannɔne no, ɔsan kɔɔ Ghana baabi a ɛfiri afe 1995 kɔsi afe 2008 no, ɔyɛɛ Goldcrest Commodities Limited ne Plantation Resources Limited CEO.

Amammui asetra[sesa]

Afriyie Akoto dii kan sii akan wɔ Kwadaso mantam no mu wɔ afe 2004 mu na ɔnyaa abatoɔ a nhyiamufoɔ no towee no nyinaa mu 20. Ɔdii nkogu wɔ ne yɔnko amammui mu nipa foforo Josephine Hilda Addo, a ɔde abatow 26 dii nkonim no anim. Addo kɔɔ so dii nkonim wɔ amansin abatow mu wɔ afe 2004 amansan abatow no mu . Afriyie Akoto san sii akan wɔ afe 2007 amansin primary no mu na ɔdii deɛ ɔdi tumi no so nkonim. Ɔdii dwuma mpɛn mmienu sɛ mmrahyɛbagua no muni maa Kwadaso firi afe 2009 kɔsi afe 2016. Bere a na ɔwɔ mmrahyɛbagua no mu no, na Afriyie Akoto yɛ Ɔmanpanyin Abadiakyiri a ɔhwɛ Aduan ne Kuadwuma ne Koko Nsɛm So Boayikuw no so. Samiu Kwadwo Nuamah na ɔdii n’ade berɛ a ɔdii nkoguo wɔ NPP mmrahyɛbagua primary mu wɔ afe 2015.

2015 mmrahyɛbagua primary[sesa]

Wɔ June 2015 mu no, Afriyie Akoto sii akan wɔ amansin primary no mu a na ɔwɔ anidasoɔ sɛ ɔbɛnya abatoɔ a ɛdɔɔso a ɛbɛma watumi asi akan wɔ amansin no mmrahyɛbagua abatoɔ no mu. Nnipa afoforo baanum a na Addo a na anka ɔyɛ mmrahyɛbagua no muni ma ɔmansin no ka ho na wosii akan wɔ abatow no mu. Awiei koraa no, nea odii nkonim ne Nuamah, na ɔtwee abatow a wɔtow no nyinaa mu 191. Afriyie Akoto nyaa abatoɔ no nyinaa mu 95. Wɔ ne concession kasa mu no, Afriyie Akoto hyɛɛ bɔ sɛ ɔne Nuamah bɛyɛ adwuma abom de akura mmrahyɛbagua no mu na ɔsii so dua sɛ Nuamah adi nkonim wɔ akongua no mu wɔ ne ho.

Kuadwuma ho Ɔsoafo[sesa]

Wɔ Ɔpɛpɔn 2017 mu no, Ɔmanpanyin Nana Akufo-Addo yii Afriyie Akoto sɛ ɔnyɛ Ɔmanpanyin a ɔhwɛ Aduan ne Kuadwuma so . Wɔpenee no so ɔsram koro no ara. Bere a ɔreyɛ nhwehwɛmu no, ɔmaa nkurɔfo hui sɛ sikakorafo a wofi South Africa ne United States a wɔakɔsra Afram asasetaw, Kintampo, ne mmeae afoforo wɔ ɔman no mu no ani agye mmoa ntetee hokwan ahorow a saa mmeae no de ma no ho na wɔada anigye adi sɛ wɔde wɔn sika bɛto... sector no mu.

Anisoadehu a Wɔde Ma Ɔsom[sesa]

Sɛ Aduan ne Kuadwuma soafo no, Afriyie Akoto hyɛɛ bɔ sɛ ɔbɛma akuafo a wɔde aba a wɔatu mpɔn di dwuma de yɛ kua no dodow akɔ soro, a ɛde besi June 2017 no na ɛyɛ ɔha biara mu nkyem du-baako. Ɔsii so dua sɛ akuafo ɔha biara mu 85 da so ara de aba a wɔde di dwuma wɔ amanne kwan so di dwuma, na ɛma wɔn nnɔbae so tew. Ɔsan nso ama wɔahu sɛ aban no ne Savanna Kuadwuma Nhwehwɛmu Asoɛe ne Aburow Nkɔso Bagua no bɛyɛ biako de adi aba a ɛho hia ma Planting for Food and Jobs nhyehyɛe no so nkonim.

Kabinet soafo panyin[sesa]

Wɔ May 2017 mu no, Ɔmampanyin Akufo-Addo bɔɔ Afriyie Akoto din sɛ asomfoɔ 19 a wɔbɛhyehyɛ ne kabinet no mu baako . Wɔde asomfo 19 no din kɔmaa Ghana mmrahyɛbagua no na Aban no Kasafo, Rt. Hon. Ɔbenfo a ɔbenfo. Mike Ocquaye na ɔkyerɛwee . Sɛ́ aban soafo no, Afriyie Akoto ka ɔmanpanyin no mu kuw no ho na ɛsɛ sɛ ɔboa wɔ gyinaesi dwumadi atitiriw mu wɔ ɔman no mu.

Ankorankoro asetra[sesa]

Afriyie Akoto aware a ɔwɔ mma baason. Ɔyɛ Ghana Katolek Asɔre no muni.

Nsɛm a wɔde gyinaa so[sesa]