Jump to content

Ghana Ɔman Nyansahu ne Nkontaabu Quiz

Ɛfi Wikipedia

National Science & Maths Quiz no botaeɛ ne sɛ ɛbɛhyɛ nyansahu ne akontabuo adesua ho nkuran, aboa asuafoɔ ama wɔanya adwene a ɛyɛ ntɛm na wɔanya adwene a ɛhwehwɛ nneɛma mu na ɛyɛ nyansahu mu wɔ da biara da wiase a atwa wɔn ho ahyia no ho, berɛ a ɛbɛma adesua mu akansiɛ a ɛyɛ papa akɔ so wɔ ntoaso sukuu akɛseɛ mu.[1]

National Science & Maths Quiz no botaeɛ ne sɛ ɛbɛhyɛ nyansahu ne akontabuo adesua ho nkuran, aboa asuafoɔ ama wɔanya adwene a ɛyɛ ntɛm na wɔanya adwene a ɛhwehwɛ nneɛma mu na ɛyɛ nyansahu mu wɔ da biara da wiase a atwa wɔn ho ahyia no ho, berɛ a ɛbɛma adesua mu akansiɛ a ɛyɛ papa akɔ so wɔ ntoaso sukuu akɛseɛ mu.

Quiz a mfitiaseɛ no Unilever"Brillant Soap" na ɛboaa no, nnipa pii a wɔafa ntoaso sukuu nhyehyɛeɛ mu no frɛ no “Brilla” na ɛyɛ adesua mu nsɛm kakraa bi a ɛka Ghana ntoaso sukuu nyinaa bom no mu baako.[2][3]

Ghana ntoaso sukuu ahorow no bom. Ɔman Nyansahu ne Nkontaabu Asɛmmisa no yɛ nkyerɛkyerɛ dwumadi a ɛkyɛ sen biara wɔ Ghana television so. Wɔbɔ ho dawuru wɔ GTV so wɔ nsɛmmisa bere mu Kwasida biara anɔpa 11 ne Dwoda awia 4.

Abakɔsɛm[sesa]

Wɔamfa adwene a ɛne sɛ wɔbɛyɛ nsɛmmisa nhyehyɛe bi a wɔn botae ne sɛ wɔbɛhyɛ nyansahu ne akontaabu adesua ho nkuran no ho asɛm wɔ ɔman no nyansahu ho guasodeyɛ anaa nhyiam bi ase. Ɛsii wɔ Ghana Suapɔn, Legon tennis abɔnten so wɔ afe 1993 mu. Na Kwaku Mensa-Bonsu a saa bere no na ɔyɛ Primetime kwankyerɛfo panyin no wɔ abɔnten so sɛ ɔne ne mfɛfo agorudifo, Ɔbenfo Marian Ewurama Addy a wɔawuwu ne Ebenezer Kweku Awotwe rebɛbɔ tɛnis. Ná Mensa-Bonsu pɛ sɛ ohu nea enti a nnomaa tumi gyina anyinam ahoɔden hama a ɛte ase so a anyinam ahoɔden nka wɔn, nanso na nnipa ntumi nyɛ saa ara. [4] Efi Awotwe nkyerɛkyerɛmu no mu no, Mensa-Bonsu nyaa adwene sɛ ɔbɛka nsɛmmisa nhyehyɛe bi a ɛfa nyansahu ne akontaabu ho abom. Bere a wofii ase bisabisaa nsɛm no, na ɛfa sukuu ahorow 32 pɛ ho wɔ ɔman no mu nyinaa, na wɔkyekyɛɛ eyinom mu yɛɛ no ​​Atifi Fam ne Anafo Fam, na sukuu ahorow 16 na ɛwɔ ɔfa biara mu. Afei wɔde nkonimdifo a wɔwɔ afa abien no nyinaa baa Accra maa ɔman no mu akansi no. Prempeh College dii nkonim wɔ nea edi kan no mu.

Wɔ afe 1997 mu no, wogyaee asase ho nhyehyɛe no, na atifi fam fa sukuu abien (a efi dedaw no mu), Opoku Ware Sukuu ne Prempeh College kɔɔ nea etwa to a Opoku Ware School dii nkonim a edi kan no.

Wɔ afe 1998 mu no, wɔbɛfrɛɛ akansi no National Science & Maths Quiz, bere a nsɛmmisa ho ɔyɛkyerɛ no hweree ne mfitiase mmoa a efi Brillant Soap hɔ no. Ɛno akyi no, wɔ afe 2012 mu no, Ghana Education Service, nam Nhyiamu a ɛhwɛ ntoasoɔ sukuu a wɔboa wɔn so (CHASS) so faa dwumadie no boa. Wɔ kyɛfa a wonya ho no, efi afe 2000 mu no, wɔmaa sukuu dodow no kɔɔ soro koduu 40. Sukuu dodoɔ a wɔde wɔn ho hyɛɛ mu bio, kɔɔ soro wɔ afe 2013 mu kɔɔ 81, ɛwom sɛ awieeɛ koraa no 66 na wɔbaa akansi no mu.

Enti, wɔsesaa ɔkwan a wɔfa so de wɔn ho hyɛ mu no yɛɛ no ​​akuw abiɛsa akansi mmom sen sɛ wɔbɛyɛ akuw abien akansi a na ɛyɛ akansi no su fi bere a wɔhyehyɛɛ no ​​wɔ afe 1993. Sɛnea ɛbɛyɛ a dwumadi no bɛyɛ ɔman no su no, efi afe 2014 no, asɛmmisa no de sukuu ahorow 135 a wofi afa horow nyinaa adi dwuma a ɛwɔ Ghana. Efi afe 2014 no, wɔpaw sukuu ahorow 108 fi ɔmantam ne mpɔtam akansi ne wɔn a wɔfata mu sɛ wɔbɛka sukuu ahorow 27 a wɔde aba (wɔn a wɔakɔ afe a etwaam no akansi mu) ho wɔ Ɔman Nkonimdi no mu. NSMQ mantam no yɛ Greater Accra, Central, Eastern ne Ashanti Regions berɛ a mpɔtam hɔ ne Bono-Ahafo, Western, Volta-Oti ne Northern Zones.

Quiz mistress a odi kan ne Ɔbenfo Marian Ewurama Addy a wawu, a ɔyɛ biochemistry ho ɔbenfo wɔ Ghana Sukuupɔn, Legon.

Na ɔyɛ quiz-mistress fi 1993 kosi 2000. “Bere a wɔ 1993/94 mu, bere a na wɔreyɛ nhyehyɛe ama television so quiz nhyehyɛe a ɛfa Nyansahu ho no, wɔka kyerɛɛ me sɛ menyɛ Quiz Mistress, mantumi anka sɛ Dabi”, ɔkyerɛwee wɔ ne nkae nhoma mu, . Akatua: N’ankasa Asetra Ho Nsɛm. “M’ani gyee ho sɛ mmea bɛyɛ nyansahufo na na eyi yɛ hokwan a mede bɛto nsa afrɛ nkumaa no ma wɔabɛyɛ nyansahufo...Misusuwii sɛ eyi yɛ ɔkwan a etu mpɔn sen biara a wɔfa so yɛ nhwɛsofo,” ɔde kaa ho. Wɔ ne mmoa a ɔde hyɛɛ Nyansahu ne Nkontaabu adesua ho nkuran wɔ mmeawa mu denam NSMQ so no, Chartered Institute of Marketing Ghana bɔɔ Ɔbenfo Addy din sɛ Afe no mu Adwumayɛbea a Ɔsen Biara wɔ afe 1995 mu.

Eureka Emefa Adomako, afifideɛ ho ɔbenfoɔ wɔ Ghana Suapɔn, Legon, faa adwuma sɛ quiz-mistress firi afe 2001 kɔsi afe 2005, ɛfiri sɛ Ɔbenfoɔ Addy kamfoo no. Oduruyɛfo Adomako na ɔhwɛɛ dwumadi no so kosii sɛ na ɛsɛ sɛ ofi hɔ kɔ adesua akyi. Ansa na ɔrekɔ no, sɛnea Ɔbenfo Addy kamfoo no kyerɛe sɛ nsɛmmisa wura no, saa ara na Oduruyɛfo Adomako kamfoo kyerɛe sɛ Oduruyɛfo Kaufmann nnye asɛmmisa wura.

Wɔ afe 2006 mu no, Oduruyɛfo Elsie Effah Kaufmann, a ɔhyehyɛɛ Biomedical Engineering Department wɔ Ghana Sukuupɔn, Legon mu no Titenani, faa adwuma sɛ quiz mistress.[5][6] Mfe pii a atwam no, watumi de n’ankasa ɔkwan a ɔfa so de aba dwumadi no mu, na ɛtɔ mmere bi a ɔde aseresɛm bi hyɛ dwumadi bi a anka ɛyɛ ɔkwan a ɛfata so. Sɛ́ moderation kuw no guamtrani no, afotufo kuw bi a wɔyɛ Ɔbenfo W. A. ​​Asomaning, Ɔbenfo Ebenezer Owusu, Ɔbenfo Amos Kuditcher ne Ɔbenfo Douglas Adu-Gyamfi a wɔn nyinaa fi Ghana Sukuupɔn mu, . Legon a wɔfrɛ no Legon. Wɔ nea edi kan no mu no, Oduruyɛfo na wɔhwɛ nsɛmmisa no so. Anita Oppong-Quaicoe na ɔkyerɛwee[1] Thelma Ohene-Agyei [3] and Gladys Odey Schwinger.

Presbyterian Boys’ Secondary School, (PRESEC-Legon) ayɛ sukuu a ɛdi mu paa wɔ nsɛmmisa no mu de bɛsi nnɛ, a wɔapue dumienu wɔ finals no mu, a grande finales anum a ɛtoatoa soɔ ka ho. Sukuu no adi nkonim wɔ akansi no mu mpɛn awotwe, na ɛyɛ kyerɛwtohɔ a nea ɛka ho ne nkonimdi a wɔadi akyi mprenu. Achimota Sukuu nkutoo ne sukuu a wɔbom yɛ adesua a wɔadi nkonim wɔ akansi no mu. Mmabaa nyinaa sukuu biara nni hɔ a adi nkonim wɔ akansi no mu da. Ghana sukuu ahorow 11 pɛ na wɔadi nkonim wɔ akansi no mu fi bere a wɔhyehyɛɛ no.

Wɔ afe 2021 mu no, Primetime Limited hyɛɛ STEM Afahyɛ a ɛka ho ne Mentorship Sessions ne Sci-Tech Fair ase.[7] Sci-Tech Fair fa no bi ne Sci-Tech Innovation Challenge ne Ɔyɛkyerɛ a wɔabue ama Ntoaso Sukuu Mpanyimfo, Mfitiase ne Ntoaso Sukuu nketewa, Tech nnwumakuw ne nnwuma a wɔrefi ase.[8]

Ahɔhoyɛfo ne Quiz Mistresses a Wɔakyerɛw Wɔn Din[sesa]

  1. Marian Ewurama Addy, 1993–2000
  2. Eureka Emefa Adomako, 2001–2005
  3. Elsie Effah Kaufmann, 2006–present

Quiz Nhyehyɛe[sesa]

Sukuu mmiɛnsa na wɔsi akan wɔ akansi biara mu na akansifoɔ mmienu na wɔgyina sukuu biara ananmu. Mprempren nsɛmmisa wura no ne Oduruyɛfo Elsie Effah Kaufmann. Mprempren, akansi biara yɛ akwan anum a mmara a edidi so yi na ɛwom:

  • Round 1 — Nsɛmmisa atitiriw a wɔde di dwuma. Ɛsɛ sɛ sukuu biara a ɛresi akan no bua Abɔde a Nkwa Wom Ho Nsɛmmisa 4, Chemistry 4, Physics 4 ne Nkontaabu 4. Wobetumi de asɛmmisa bi a wɔabua no yiye akɔma sɛ akatua. Ɛtɔ mmere bi a, quiz mistress no na ɔde credit fa bi ma.
  • Round 2 — Wɔfrɛ saa round yi ahoɔhare mmirikatu. Wɔde nsɛmmisa koro no ara a wɔde di dwuma titiriw no ma sukuu abiɛsa no nyinaa bere koro mu. Sukuu bi bua asɛmmisa bi denam dɔn a wɔbɔ so. Wɔnnya nkontabuo a ɛyɛ fa bi wɔ saa mmerɛ yi mu na sukuu bi nya nkontabuo a ɛboro soɔ mmiɛnsa wɔ asɛmmisa bi a wɔabua no yie ho.
  • Round 3 — Saa round yi na wonim no sɛ Da no mu Ɔhaw. Wɔhwehwɛ sɛ akansifo no siesie asɛmmisa biako, a ne bo yɛ nkontaa 10, wɔ simma 4 mu.
  • Round 4 — Wɔde Nokware anaa Atoro nsɛm ma akansifo no nnidiso nnidiso. Botae no ne sɛ wobehu sɛ asɛm biara yɛ nokware anaa atoro. Asɛmmisa a wɔabua no yiye no ma wonya nsɛntitiriw 2. Asɛmmisa a wɔabua no yiye no twetwe asotwe a ɛyɛ -1 point. Obi betumi asi gyinae sɛ ɔremmua asɛmmisa bi, na sɛ ɛba saa a, wɔde bɛkɔ sukuu a edi hɔ a wɔresi akan no mu sɛ akatua de ama nsɛntitiriw abien no so mfaso koraa.
  • Round 5 — Abɛbusɛm; wɔde nsɛnkyerɛnne ma sukuu ahorow a wɔresi akan no. Sukuu ahorow no ne wɔn ho wɔn ho si akan de hwehwɛ abɛbusɛm no ho mmuae. Sɛ wunya mmuae a ɛteɛ wɔ clue a edi kan no so a, wunya nsɛntitiriw 5. Wɔ nsɛnkyerɛnne a ɛto so abien no so no, wɔde nkontaa 4 ma wɔ mmuae a ɛteɛ ho. Wɔ nsɛnkyerɛnne a ɛto so abiɛsa anaa biribi foforo biara a edi hɔ so no, wɔde nsɛntitiriw 3 ma asɛmmisa bi a wɔabua no yiye. Sɛ wɔka ne nyinaa bom a, abɛbusɛm 4 na ɛwɔ hɔ.

Wɔn a Wɔadi Nkonimdifo a Wɔatwam ne Wɔn a Wɔakɔ Awiei no Kyerɛwtohɔ[sesa]

[9][10]

Afe Nkonimdifo Nea ɔto so 1 a ɔto so abien Nea ɔto so abien a ɔto so abien
1994 Prempeh College Achimota School
1995 Presbyterian Boys’ Secondary School Opoku Ware School
1996 Prempeh College Presbyterian Boys' Secondary School
1997 Opoku Ware School Prempeh College
1998 Achimota School St. Peter's Senior High School
1999 Mfantsipim School Wesley Girls' High School
2000 St. Peter's Senior Secondary School Mfantsipim School
2001 Pope John Secondary School Ghana Secondary Technical School
2002 Opoku Ware School St. Peter's Senior High School
2003 Presbyterian Boys’ Secondary School Opoku Ware School
2004 Achimota School St. Peter's Senior Secondary School
2005 St. Peter's Senior Secondary School Opoku Ware School
2006 Presbyterian Boys’ Secondary School St. Peter's Senior High School
2007 St. Augustine's College Kumasi Anglican Senior High School
2008 Presbyterian Boys’ Secondary School Opoku Ware School
2009 Presbyterian Boys’ Secondary School Achimota School
2010 Wɔannyɛ akansi biara
2011 Wɔannyɛ akansi biara
2012 Ghana Secondary Technical School St. Francis Xavier Minor Seminary
2013 St. Thomas Aquinas Secondary School Presbyterian Boys' Secondary School Mfantsiman Girls Senior High School
2014 Mfantsipim School Ghana Secondary Technical School St. Francis Xavier Minor Seminary
2015 Prempeh College Adisadel College University Practice Senior High School
2016 Adisadel College Opoku Ware School Mfantsipim School
2017 Prempeh College St. Thomas Aquinas Senior High School Adisadel College
2018 St. Peter's Senior High School West Africa Senior High School Adisadel College
2019 St. Augustine's College Presbyterian Boys’ Secondary School St. Peter's Senior Secondary School
2020 Presbyterian Boys’ Secondary School Adisadel College Opoku Ware School
2021 Prempeh College Presbyterian Boys’ Secondary School Keta Senior High Technical School
2022 Presbyterian Boys’ Secondary School Prempeh College Adisadel College
2023 Presbyterian Boys’ Secondary School Achimota School Opoku Ware School

Ranking[sesa]

Wɔn a wɔawie wɔ Ɔman Nyansahu ne Nkontaabu Nsɛmmisa no mu no apam ni.

Rank Sukuu Nkonimdi dodow Nea ɔto so 1 a ɔto so abien Nea ɔto so abien a ɔto so abien Total finals Mfe a wodii nkonim Mfe 1st nea ɔto so abien Mfe 2nd nea ɔto so abien
1 Presbyterian Boys’ Secondary School 8 4 0 12 1995,2003,

2006,2008,

2009, 2020

2022, 2023

1996,2013,

2019, 2021

-
2 Prempeh College 5 2 0 7 1994, 1996

2015,2017

2021

1997, 2022 -
3 St. Peter's Senior High School 3 4 1 8 2000, 2005,2018 1998,2002,

2004, 2006

2019
4 Opoku Ware School 2 5 2 9 1997, 2002 1995,2003,

2005,2008,

2016

2020,2023
5 Achimota School 2 3 0 5 1998,2004 1994,2009,

2023

-
6 Mfantsipim School 2 1 1 4 1999,2014 2000 2016
7 St. Augustine's College 2 0 0 2 2007, 2019 _ _
8 Adisadel College 1 2 3 6 2016 2015, 2020 2017,2018,

2022

9 Ghana Secondary Technical School 1 2 0 3 2012 2001,2014 _
10 St. Thomas Aquinas Senior Secondary School 1 1 0 2 2013 2017 _
11 Pope John Secondary School 1 0 0 1 2001 _ _
12 St. Francis Xavier Minor Seminary 0 1 1 2 _ 2012 2014
13 West Africa Senior High School 0 1 0 1 _ 2018 _
13 Kumasi Anglican Senior High School 0 1 0 1 _ 2007 _
13 Wesley Girls' High School 0 1 0 1 _ 1999 _
14 Keta Senior High Technical School 0 0 1 1 _ _ 2021
14 University Practice Senior High School 0 0 1 1 _ _ 2015
14 Mfantsiman Girls' Senior High School 0 0 1 1 _ _ 2013

Abasobɔde ahorow[sesa]

  • TV Dwumadie a Ɛsen Biara wɔ Afe no mu, 2017, 2022 (CIMG Awards)[11][12][13]
  • Sikakɔkɔɔ Abasobɔdeɛ Nsia (Branded PR, Digital, Social Media, Print, Integrated Campaign, Television), Ghana Dawurubɔ Fekuo a ɛtɔ so 15 (AAG) Gong Gong Abasobɔdeɛ, 2021
  • Nsɛm ho amanneɛbɔ foforo ɔsatu a ɛsen biara wɔ afe no mu, 2022 (CIMG Awards) [14].

Nsɛm a wɔde gyina hɔ ma[sesa]

  1. 1.0 1.1 "Inside Ghana's wild and raucous quiz show". BBC News. Archived from the original on 2018-07-22. Retrieved 2018-07-22.
  2. "Winners Of The National Science and Maths Quiz From 1994 – 2019". afrosages.com. 12 July 2019. Archived from the original on 2019-11-06. Retrieved 2019-11-06.
  3. 3.0 3.1 "National Science & Maths Quiz". seniorhighub.com. Archived from the original on 2019-10-09. Retrieved 2019-11-15.
  4. "About". NSMQ (in American English). 2016-04-26. Archived from the original on 2021-11-29. Retrieved 2021-12-05.
  5. "Elsie A. B. Effah Kaufmann (BSE MSE PhD (Pennsylvania)) | Department of Biomedical Engineering". ug education ghana. Archived from the original on 2020-11-01. Retrieved 2020-10-09.
  6. "Elsie Effah Kaufmann". Archived from the original on 2021-11-29.
  7. "Primetime Limited set to launch STEM Festival - MyJoyOnline.com". myjoyonline. (in American English). 14 July 2021. Archived from the original on 2021-11-20. Retrieved 2021-11-29.
  8. "Obuasi SHTS wins maiden Sci-Tech Innovation Challenge". NSMQ (in American English). Archived from the original on 2021-04-19. Retrieved 2021-11-29.
  9. "Winners Of The National Science and Maths Quiz From 1994 – 2019". afrosages.com. 12 July 2019. Archived from the original on 2019-11-06. Retrieved 2019-11-06.
  10. "Past Winners - NSMQ". Archived from the original on 2017-06-30. Retrieved 2017-06-26.
  11. "CIMG Awards: National Science and Maths Quiz is TV Programme of the Year 2017". ghanaweb (in English). 29 September 2018. Archived from the original on 2018-10-06. Retrieved 2018-10-05.
  12. "McDan Chief Executive Officer emerges CIMG Marketing Man of the Year". ghanaweb. (in English). 2 October 2018. Archived from the original on 2018-10-06. Retrieved 2018-10-05.
  13. "NSMQ wins CIMG TV Programme of the Year 2022 - MyJoyOnline.com". myjoyonline. (in American English). 2023-10-01. Retrieved 2023-10-02.
  14. "Double CIMG Honours Illuminate NSMQ's 30th Anniversary Festivities". NSMQ Ghana (in English). 2023-10-02. Retrieved 2023-10-03.