Amanyɔsɛm mu Gyinabeapa

Ɛfi Wikipedia

Amanyɔsɛm mu Gyinabeapa (Political stability) kyerɛ tebea a aban anaa amammui nhyehyɛe bi kɔ so yɛ adwuma, ɛyɛ adwuma yiye, na ɛkwati ɔhaw anaa nsakrae akɛse bere tenten. Amammui mu gyinabea kyerɛ tebea a kommyɛ, nhyehyɛe, ne nkɔso a ɛkɔ so daa wɔ amammuisɛm mu.[1][2]

Aman a amammui mu ahotɔ wɔ hɔ no ma hokwan a ɛwɔ hɔ sɛ wobehyia amammui mu basabasayɛ akɛse, ɔmanfo basabasayɛ, anaa nsakrae a ɛba mpofirim wɔ akannifo mu no so tew. Amanyɔsɛm mu Gyinabeapa ho hia na ama ɔman bi anya nkɔso, sikasɛm mu nkɔso, ne asetra mu biakoyɛ. Ɛma wotumi yɛ nhyehyɛe a ɛbɛkyɛ, sika a wɔde bɛto mu, ne yiyedi, efisɛ nnwuma ne ɔman mma betumi de wɔn ho ato nniso ne nhyehyɛe ahorow a ɛkɔ so daa so.

Aman a wɔwɔ Amanyɔsɛm mu Gyinabeapa[sesa]

Eduu September 2021 no, na wonim aman pii sɛ wɔwɔ amammui mu ahotɔ a emu yɛ den kakra.[3] Aman a wɔagye atom wɔ abakɔsɛm mu sɛ wɔwɔ Amanyɔsɛm mu Gyinabeapa no bi ne:

Ghana[sesa]

Efi bere a Ghana dan kɔɔ kabimamenkabi man a amanyɔkuw pii wom mu wɔ afe 1992 mu no, agye din sɛ aman a egyina yie na asomdwee wom sen biara wɔ Afrika Atɔe fam no mu biako. Efi saa bere no, ayɛ abatow anum a ahofadi ne atɛntrenee wom wɔ ɔkwan a etu mpɔn so, na ɛde tumi a wɔde ma afoforo mprenu wɔ asomdwoe mu aba.[4] Wɔ afe 2016 World Press Freedom Index mu no, Ghana dii 26 wɔ wiase nyinaa na ɛdii deɛ ɛtɔ so mmienu wɔ Afrika.[5][6] Index no hwɛ nsɛm ho amanneɛbɔfo dodow, nsɛm ho amanneɛbɔfo ahofadi, mmara nhyehyɛe a ɛyɛ papa, ne nsɛm ho amanneɛbɔfo ahobammɔ wɔ aman 180 so.

Finland[sesa]

Ɔmampanyin Sanna Marin a ɔyɛ ɔmanpanyin a ɔte hɔ a ɔyɛ kumaa sen biara wɔ wiase no na odi Finland man no anim.[7][8] Wɔ afe 2022 mu no, U.S. Asɛm ne Wiase Amanneɛbɔ de Finland too 18 wɔ ne "Aman a Ɛyɛ Paa" nyinaa mu na wonyaa nkamfo wɔ ahofama a ɔde ama nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ne wim tebea ho botae ahorow ho.[9]

Switzerland[sesa]

Wɔ afe 2022 mu no, U.S. Nsɛm ne Wiase Amanneɛbɔ de Switzerland too soro wɔ ne "Aman a Ɛyɛ Paa" no mu.[10]

Canada[sesa]

Wɔ afe 2021 mu no, Canada nyaa dibea a edi kan wɔ Aman a Wɔsen Biara no mu. Ɔmanpanyin Justin Trudeau di wɔn anim, na ɛnyɛ ɔman no di a wodii nkonim wɔ dodow a wɔde di dwuma nyinaa mu nko, na mmom wɔ akuw a ɛho hia te sɛ asetra pa ne asetra mu atirimpɔw nso mu. Canada bo a wasi sɛ ɔbɛma yiyedi, ahofama a ɔde ama ɔman a ntease wom, ne asetra mu atɛntrenee a osii so dua no maa ne din a na ɛwɔ wiase nyinaa no yɛɛ den kɛse wɔ Ɔmampanyin Trudeau akanni ase.[3][11]

Netherlands[sesa]

Bere a Netherlands maa ne ho so kɔɔ wiase nyinaa gyinabea a ɛkorɔn no, enyaa dibea a ɛto so abiɛsa a wobu no, a wɔkyerɛ sɛ efi amammui mu gyinabea a emu yɛ den a ɛwɔ hɔ no. Saa gyinabea yi si nniso a etu mpɔn ne ahoɔden a wɔde gyina ano wɔ n’asetra ne amammui nhyehyɛe mu so dua.tumi. Saa gyinabea yi si nniso a etu mpɔn ne ahoɔden a wɔde gyina ano wɔ n’asetra ne amammui nhyehyɛe mu so dua. Esiane sɛ wɔkamfo ɔman no wɔ ahofama a enhinhim a ɔde ama mmarima ne mmea pɛyɛ ne nyamesom mu ahofadi ho nti, ɛma obiara ka ho na ɛbɔ ankorankoro hokwan ahorow ho ban.[11] Ne titiriw no, ɛnyɛ amammui mu ahotɔ nko na Netherlandfo kyerɛ, na mmom ɛkyerɛ sɛ wɔde wɔn ho ahyɛ gyinapɛnpa ahorow a ɛboro so nso. Ɔmanpanyin Rutte na odi anim na ɔkyerɛ no kwan[12], na egyina hɔ sɛ pɛyɛ, ahofadi, ne ahoɔden a wɔde gyina ano ho sɛnkyerɛnne, na ɛhyɛ ne wiase nyinaa gyinabea a agye din no mu den.

Beaɛ a menyaa mmoa fii[sesa]

  1. https://simplicable.com/risk/political-stability#:~:text=Political%20stability%20is%20the%20resilience%20of%20a%20society,potential%20for%20decline%2C%20collapse%20and%20revolution%20is%20low.
  2. Political system - Stability, Governance, Institutions | Britannica (in English), retrieved 2023-08-02
  3. 3.0 3.1 10 Most Politically Stable Countries, Ranked by Perception (in English), 2021-04-13, retrieved 2023-08-28
  4. Archive copy, archived from the original on 2023-08-02, retrieved 2023-08-28{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  5. Coverghana.com.gh (2022-05-04), Ghana's historical ranking on World Press Freedom Index (in American English), retrieved 2023-08-28
  6. pulse-ghana admin (2017-05-03), Ghana remains 26th on Press Freedom Index (in English), retrieved 2023-08-28
  7. Lauren Johnson (2022-03-14), 8 of the Youngest Prime Ministers Around the World (in American English), retrieved 2023-08-28
  8. "Finnish minister Sanna Marin, 34, to become world's youngest PM", BBC News (in British English), 2019-12-09, retrieved 2023-08-28
  9. 10 Most Politically Stable Countries, Ranked by Perception (in English), 2021-04-13, retrieved 2023-08-28
  10. https://www.usnews.com/news/best-countries/switzerland
  11. 11.0 11.1 Political stability by country, around the world (in English), retrieved 2023-08-31
  12. Ministerie van Algemene Zaken (2022-01-07), Mark Rutte - Government.nl (in British English), retrieved 2023-08-31