Manovo-Gounda St. Floris Ɔman Mmoa Yɛmmea

Ɛfi Wikipedia
Wɔakyerɛw nsɛm yi wɔ Akuapem kasa mu

Manovo-Gounda St. Floris Ɔman Mmoa Yɛmmea yɛ ɔman mmɔnten so atrae ne UNESCO Wiase Agyapade a ɛwɔ Central African Republic mantam Bamingui-Bangoran, a ɛbɛn Chad hye so. Wɔkyerɛw too Wiase Agyapade Mmeae a wɔahyehyɛ no mu wɔ 1988 mu esiane nkwa ahorow a ɛwɔ mu nti.[1]

Nnomaa ahorow a ɛda nsow ne asono tuntum, asono, Sudan cheetahs, asono, asono a wɔn anim yɛ kɔkɔɔ, ne anantwinini, akraman, gyata ; nsu mu nnomaa ahorow pii nso wɔ atifi fam nsuyiri mmeae.

Beae no wɔ asiane mu esiane wuram mmoa a wɔntaa nhu a wɔrewuwu ne mmoa ahorow a wɔrepopa wɔn nti. Atɔe fam ɔkraman tuntum a na ɔyɛ Central African Republic kurom hɔfo no ase atɔre wɔ afe 2011 mu. Wɔde beae no kaa Wiase Agyapade a Ɛwɔ Asiane mu no ho bere a wɔbɔɔ amanneɛ sɛ abɔmmɔfo a wokurakura akode kɛse adidi ne abɔmmɔ a mmara mma ho kwan, a ebia wɔatwa wuram mmoa a wɔwɔ abɔnten so atrae no mu bɛyɛ 80%. Tuo a wɔtotow guu abɔnten so atrae hɔ adwumayɛfo baanan so wɔ 1997 mfiase ne tebea a na ahobammɔ resɛe wɔ ɔkwan a ɛkɔ akyiri so no maa nkɔso adwuma ne nsrahwɛ nyinaa gyaee.[2]

Central African Republic aban no hyɛɛ nyansa sɛ wɔmfa beae no sohwɛ ho asɛyɛde mma ankorankoro fapem bi. Wiase Agyapade Boayikuw no kamfoo kyerɛe sɛ wonsiesie tebea a wɔbɛkora so ho amanneɛbɔ a ɛkɔ akyiri ne nhyehyɛe a wɔde besiesie beae no wɔ ne 1998 nhyiam ase. Nkurɔfo reyɛ nhyehyɛe ahorow a wɔde bɛwo mmoa de asan akanyan wuram mmoa a wofi abɔde mu no.

Beaeɛ[sesa]

Abɔnten so atrae no wɔ Bamingui-Bangoran mantam no apuei fam awiei wɔ ɔman no atifi fam no fa kɛse no ara. Abɔnten so atrae no atifi fam hye ne amanaman ntam hye a ɛne Chad wɔ wɔ Aouk (Bahr) ne Kameur Asubɔnten no so. Apuei fam hye ne Vakaga Asubɔnten, atɔe fam hye ne Manovo Asubɔnten bɛyɛ 40 km wɔ N’Délé apuei fam, na anafo fam hye no yɛ Massif des Bongo abon no. Ndéle-Birao kwan no fa abɔnten so atrae no mu.

Nsɛm a wɔde gyinaa so[sesa]

  1. https://whc.unesco.org/en/list/475/
  2. UNESCO World Heritage Centre, 21 COM VIII.A.4 - Decision (in English), retrieved 2022-12-04

Abɔnten so nkitahodi ahorow[sesa]