Everglades Ɔman Mmoa Yɛmmea

Ɛfi Wikipedia

Everglades National ParkAmerika ɔman mmɔnten so atrae a ɛbɔ Everglades a edi kan a ɛwɔ Florida no ɔha biara mu aduonu anafo fam ho ban . Abɔnten so atrae no yɛ sare a ɛso sen biara wɔ United States a ɛhɔ yɛ hyew na ɛyɛ sare a ɛso sen biara wɔ Mississippi Asubɔnten no apuei fam . Sɛ wɔkyekyem pɛpɛɛpɛ a, nnipa ɔpepem biako na wɔba abɔnten so atrae hɔ afe biara. Everglades yɛ ɔman mmɔnten so atrae a ɛto so abiɛsa a ɛso sen biara wɔ United States a ɛtoatoa so no mu wɔ Death Valley ne Yellowstone akyi . UNESCO de Everglades & Dry Tortugas Biosphere Reserve too gua wɔ 1976 mu na wɔkyerɛw abɔnten so atrae no din sɛ Wiase Agyapade wɔ 1979 mu, na Ramsar Apam no de abɔnten so atrae no kaa ne Nsuten a Ɛho Hia Amanaman Ntam ho wɔ 1987 mu. Everglades yɛ mmeae abiɛsa pɛ a ɛwɔ wiase a ɛwɔ din abiɛsa no nyinaa mu no mu biako.

Asase ho adesua[sesa]

South Florida asase yɛ petee kakra na ɛyɛ petee bere nyinaa. Limestone a ɛwɔ Everglades ase no yɛ ade titiriw wɔ abɔde a nkwa wom a egu ahorow a ɛwɔ abɔnten so atrae no mu no mu. Bere bi na Florida yɛ asasepɔn kɛse Gondwana no fa a ɛwɔ Afrika no fa . Bere a ɛtetew mu akyi no, tebea horow maa po mu nneɛma a emu nnɔ no tumi de calcium carbonate guu anhwea, akorade, ne akorade mu ma ɛdanee limestone. Akorade, anhwea, ne brozoan nketenkete a wɔahyɛ no den wɔ ntoatoaso pii so ma ɛyɛɛ nneɛma wɔ limestone a wɔfrɛ no ooids, a ɛmaa tebea horow a ɛma nsu tumi fa mu bae.

Berɛ tenten mu wien bɔberɛ[sesa]

Sɛnea Köppen wim tebea nkyekyɛmu nhyehyɛe kyerɛ no, Royal Palm a ɛwɔ Everglades National Park no wɔ wim tebea a osu tɔ na owia bɔ kɛse ( Am ). Awɔw bere tenten, ɛyɛ hyew, na ɛyɛ nsu paa na awɔw bere mu yɛ hyew na ɛyɛ kusuu.

Nsu ho nhwehwɛmu[sesa]

Bere a wɔtaa yɛ wɔ Florida atifi fam fa no, nsuten biara nni asase ase a ɛde nsu kɔ Everglades nhyehyɛe no mu. Asase ase atare bi a wɔfrɛ no Florida aquifer da bɛyɛ 1,000 feet (300 m) wɔ South Florida asase ase . Everglades wɔ tumi kɛse a wɔde sie nsu, esiane limestone a ɛtumi fa mu wɔ asase a ɛda adi no ase nti. Nsu no mu dodow no ara ba wɔ osutɔ mu, na wɔkora dodow a ɛho hia so wɔ limestone no mu. Nsu a efi Everglades mu no dan osu wɔ nkurow akɛse mu, na ɛma wonya nsu pa ma ɔmantam no. Nsu nso sen kɔ abɔnten so bere a ɛtɔ sɛ osu kɔ atifi fam kɔ Kissimmee Asubɔnten no nsuten ne Ɔtare Okeechobee fibea afoforo so akyi, na epue wɔ Everglades nna bi akyi. Nsu bunbun Ɔtare Okeechobee so kɔ asubɔnten bi a 40 to 70 miles (64 to 113 km) trɛw, a ɛkame ayɛ sɛ ɛkɔ baabiara a wontumi nhu.

Abɔde a nkwa wom nhyehyɛe[sesa]

Wɔ afeha a ɛto so 20 mfiase no, na adwene a wɔtaa nya wɔ nea ɛsɛ sɛ wɔbɔ ho ban wɔ ɔman mmɔnten so atrae ahorow mu no ka asase ho nneɛma a ɛyɛ hu te sɛ mmepɔw, geysers, anaa nkoko ho bere nyinaa. Bere a Florida nnipa fii ase nyaa nkɔanim kɛse na nkurow akɛse a ɛbɛn Everglades no nyaa nkɔso no, na ɛyɛ den ma wɔn a wɔkamfo abɔnten so atrae no sii hɔ no sɛ wɔbɛma aban a ɛwɔ ɔman no mu ne Floridafo agye atom sɛ abɔde a nkwa wom a ɛyɛ anifere na ɛsakra bere nyinaa wɔ Everglades no fata ahobammɔ saa ara. Bere a wɔde abɔnten so atrae no sii hɔ wɔ 1947 mu no, ɛbɛyɛɛ beae a edi kan wɔ U.S. mu a wɔbɔɔ afifide ne mmoa a wofi ɔmantam bi mu ho ban a ɛne asase ho mfonini bɔ abira. Ɔman Mmoa Yɛmmea Dwumadibea no gye abɔde a nkwa wom a ɛsono emu biara a ɛsono emu biara a ɛwɔ abɔnten so atrae no mu a ɛsakra ne kɛse bere nyinaa esiane nsu dodow a ɛwɔ hɔ ne nneɛma afoforo a atwa yɛn ho ahyia nti.

Nsɛm a wɔde gyinaa so[sesa]