African Continental Free Trade Area

Ɛfi Wikipedia

Afrika Asasepɔn so Aguadi a Wɔde Wɔn Ho Adi Beae (AfCFTA) yɛ aguadi a wɔde wɔn ho to so a ɛka Afrika fa kɛse no ara ho.[1][2][3] Wɔde sii hɔ wɔ afe 2018 mu denam Afrika Asasepɔn so Free Trade Agreement 2018 so, a ɛwɔ akuw 43 ne aman 11 foforo a wɔde wɔn nsa ahyɛ ase, na ɛma ɛyɛ beae a ɛso sen biara a aman a wɔka ho no dodow te, na ɛyɛ beae a ɛso sen biara a wotumi di gua a wontua hwee, wɔ Wiase Nyinaa Aguadi Ahyehyɛde no akyi,[4] na ɛyɛ nea ɛdɔɔso sen biara wɔ nnipa dodow ne asasesin mu, na ɛwɔ nnipa ɔpepepem 1.3 wɔ wiase asasepɔn a ɛto so abien a ɛso sen biara no so.

Apam a ɛde AfCFTA sii hɔ no, Afrika Aman Nkabom Kuo (AU) na ɛyɛɛ ntamgyinafoɔ na aman 55 a wɔka ho no mu 44 na wɔde wɔn nsa hyɛɛ aseɛ wɔ Kigali, Rwanda wɔ 21 Oforisuo 2018.[5][6] Wɔhyehyɛɛ sɛ wɔde nyansahyɛ no bɛhyɛ aseɛ adi dwuma nnafua aduasa akyi a aman a wɔde wɔn nsa hyɛɛ aseɛ no mu 22 agye atom akyi.[7] Wɔ 29 April 2019 no, Saharawi Republic de nkrataa a ɛkyerɛ sɛ wɔagye atom no too hɔ mpɛn 22, na ɛde apam no dii dwuma wɔ May 30; ɛhyɛn ne dwumadie fa mu wɔ nhyiamu bi akyi wɔ 7 Ɔpɛpɔn 2019,[8] na ɛfirii aseɛ wɔ aban kwan so 1 Ɔbɛnem 2021. AfCFTA nkitahodiɛ ne dwumadie no, ɔkyerɛwfoɔ adwumakuo a ɛwɔ hɔ daa a ɛwɔ Accra, Ghana na ɛhwɛ so.[9][10]

Wɔ apam no ase no, AfCFTA mufoɔ ahyɛ bɔ sɛ wɔbɛyi toɔ a wɔbɔ wɔ nneɛma ne nnwuma dodoɔ no ara ho no afiri hɔ wɔ mfeɛ 5, 10, anaa 13 mu, a egyina ɔman no nkɔsoɔ dodoɔ anaa nneɛma no su so. Botae ahorow a wɔde bere tenten ayɛ titiriw bi ne sɛ wɔbɛbɔ gua biako a wɔama ho kwan; akwanside ahorow a ɛwɔ kapital ne adwumayɛfo ho a wɔbɛtew so na ama sika a wɔde bɛto mu no ayɛ mmerɛw; ne asasepɔn so amanneɛbɔ nkabom a wɔde besi hɔ. AfCFTA botaeɛ nyinaa ne sɛ ɛbɛma asetena mu sikasɛm mu nkɔsoɔ akɔ soro, atew ohia so, na ama Afrika ayɛ akansifoɔ kɛseɛ wɔ wiase nyinaa sikasɛm mu.

Amanaman Nkabom Sikasɛm Bagua a ɛhwɛ Afrika so no bu akontaa sɛ AfCFTA bɛma Afrika ntam aguadi akɔ anim ɔha biara mu nkyem 52 wɔ afe 2022 mu. Amanneɛbɔ bi a efi Wiase Sikakorabea hɔ kyerɛ sɛ AfCFTA betumi ayi Afrikafo ɔpepem 30 afi ohia buruburoo mu, ama nnipa bɛyɛ ɔpepem 70 sikasɛm akɔ soro, na ebedu afe 2035 no, wɔanya sika dɔla ɔpepepem 450. Wɔ Ɔbɛnem 13, 2022 no, AfCFTA tuu anammɔn kɛseɛ bi kɔɔ ne botaeɛ no ho denam Pan-African Payments and Settlements System (PAPSS) a wɔde sii hɔ, a ɛma kwan ma wɔde mpɔtam hɔ sika biara tua ka wɔ nnwumakuo a wɔyɛ adwuma wɔ Afrika mu.[9]

Beaɛ a menyaa mmoa fii[sesa]

  1. https://www.bbc.com/news/world-africa-43489255
  2. https://www.bloomberg.com/news/articles/2018-03-21/africa-set-to-agree-3-trillion-trade-bloc-without-key-economy
  3. http://www.africanews.com/2018/03/21/forty-four-countries-sign-historic-africa-union-free-trade-agreement/
  4. https://www.cnbc.com/2018/03/20/africa-leaders-to-form-largest-free-trade-area-since-the-wto.html
  5. https://www.economist.com/news/middle-east-and-africa/21739224-nigeria-among-protectionist-holdouts-forty-four-african-countries-sign
  6. http://www.arabnews.com/node/1270936/business-economy
  7. https://qz.com/africa/1586526/africa-free-trade-deal-gets-gambia-signature-to-go-into-force/
  8. https://au.int/en/pressreleases/20190429/afcfta-agreement-secures-minimum-threshold-22-ratification-sierra-leone-and
  9. 9.0 9.1 https://www.trade.gov/market-intelligence/african-continental-free-trade-area
  10. https://www.myjoyonline.com/news/akufo-addo-commissions-and-hands-over-afcfta-secretariat-to-au-commission/