Abuko Ɔman Mmoa Yɛmmea

Ɛfi Wikipedia
Abuko Ɔman Mmoa Yɛmmea
nature reserve
inception1968 Sesa
countryThe Gambia Sesa
located in the administrative territorial entityWest Coast Division Sesa
coordinate location13°23′45″N 16°38′44″W Sesa
IUCN protected areas categoryIUCN category IV: Habitat/Species Management Area Sesa
Map
Wɔakyerɛw nsɛm yi wɔ Akuapem kasa mu

Abuko Ɔman Mmoa Yɛmmea (National Park) yɛ abɔde akorae a ɛwɔ Gambia a ɛda Abuko kurow no anafo fam. Ɛyɛ beae a nsrahwɛfo ani gye ho na ɛno ne wuram mmoa a wodi kan a wɔakyerɛ sɛ wɔbɛkora so wɔ ɔman no mu.

Abakɔsɛm[sesa]

Wodii kan bɔɔ beae no ahobammɔ kakra wɔ 1916 mu bere a wɔbɔɔ Lamin Asuten a ɛsen fa beae a wɔakora so no ho ban ma ɛyɛɛ beae a wɔboaboa nsu ano no. Asubɔnten no a wɔabɔ ho ban no maa wuram mmoa ne afifide a ɛwɔ kwae no mu no kɔɔ soro.[1]

Wɔ 1967 mu no, wuram mmoa ho ɔpanyin Eddie Brewer ne ne babea Stella Marsden kɔsraa mpɔtam hɔ na wohuu hia a ɛho hia sɛ wɔkora kwae no ne ne wuram mmoa so. Brewer de adesrɛ kɔmaa aban sɛ wɔmmɔ mpɔtam hɔ ho ban.[2] Wɔ afe 1968 mu no, wɔhyehyɛɛ Wim Mmoa Dwumadibea, a mprempren ɛyɛ Gambia Mmoa Yɛmmea ne Wim Mmoa Ho Dwumadibea wɔ beae a wɔkora mmoa so.[3]

Nnua a wɔfrɛ no Flora[sesa]

Afifide no yɛ savanna ne gallery kwae a wɔtaa yɛ. Nnua a ɛtaa ba, a ne sorokɔ bɛyɛ anammɔn aduasa ne: ngo nnua, mahogany, iroko ne anthocleista procera.[4]

Fauna[sesa]

Bonsu ahorow abiɛsa na ɛwɔ hɔ: vervet bonsu, red colobus bonsu ne patas bonsu. Mmoa afoforo a wɔnom nufusu bi ne antelope, squirrel, porcupine, African palm civets, mongooses, galagos, ne mpɔtorɔ ahorow pii a cane rats ka ho.[5][6]

Nnomaa a wɔwea fam a wɔwɔ abɔnten so no bi ne monitor lizard, Nile akokɔsrade, dwarf akokɔsrade, spitting cobra, black cobra, python, puff adder ne green mamba. Wɔakyerɛw nnomaa ahorow bɛboro 270 wɔ kwae no mu.[6] Nwansena ne nwansena nso dɔɔso.

Wɔ beae no awiei biako no, wɔde adan pii a wɔabɔ ho ban a ɛyɛ nyisaa atrae ma mmoa a wohia mmoa, a ɔdan a wɔabɔ ho ban a wɔde akraman kuw bi kura mu ka ho.[7]

Ntotoho[sesa]

  1. Access Gambia website
  2. Access Gambia website
  3. FAO: Forest and Agriculture Organization of the United Nations
  4. Access Gambia website
  5. Access Gambia website
  6. 6.0 6.1 Gambia Department of Parks and Wildlife ManagementNhwɛsoɔ:Dead link
  7. Access Gambia website