Ɔbarima ne ɔbea nna
Ɔbarima ne Ɔbea nna yɛ nnipadua akwaa a ɛkyerɛ whether a sexually reproducing organism produces male or female gametes.[1][2]
Ɔbarima ne ɔbea nna ne abɔde mu su a ɛkyerɛ sɛ ebia abɔde a ɛwo wɔ nna mu no ma ɔbarima anaa ɔbea awo mma . [1]
A) anisogamy a ɛwɔ nkwammoaa a ɛkeka ne ho, B) oogamy (nkwaa nkwammoaa ne mmadwoa nkwammoaa), C) anisogamy a ɛwɔ nkwammoaa a ɛnkeka ne ho (nkwaa nkwammoaa ne mmadwoa nkwammoaa).
A) isogamy of motile cells, B) isogamy a ɛyɛ nkwammoaa a ɛnkeka ne ho, C) conjugation.

Wɔfrɛ abɔde mu ade a ɛma abɔde bi nyin bɛyɛ ɔbarima ne ɔbea nna biako anaa foforo no sɛ ɔbarima ne ɔbea nna ho gyinaesi . Ebia nea ɛde ba no fi awosu mu nneɛma, nneɛma a atwa yɛn ho ahyia, haplodiploidy, anaa nneɛma pii. Wɔ mmoa ne abɔde afoforo a wɔwɔ awosu mu nhyehyɛe a wɔde kyerɛ ɔbarima ne ɔbea nna mu no, ebia nea ɛkyerɛ ɔbarima ne ɔbea nna mu nkwaadɔm a ɛwɔ hɔ no . Wɔ afifide a ɛwɔ nna mu nsɛso te sɛ Ginkgo biloba, : 203 na ɛwɔ hɔ liverwort Marchantia polymorpha anaasɛ dioecious ahorow a ɛwɔ nhwiren afifide abusua Silene mu no, wobetumi de ɔbarima ne ɔbea nna mu nkwaadɔm nso akyerɛ ɔbarima ne ɔbea nna. Ebia nhyehyɛe ahorow a ɛnyɛ awosu mu nneɛma de nneɛma a atwa yɛn ho ahyia ho nsɛnkyerɛnne te sɛ ɔhyew a ɛwɔ hɔ bere a akokɔsrade nyin ntɛm bedi dwuma de ahu mma no bɔbeasu.